Capon Siyaseti Hakkinda Bilmeniz Gereken Her Bi' Sey

Helloooo! Bu sefer biraz daha ciddili bir yazi olucak, sikildiginiz yerde kapatin, alinmaca gucenmece yok :D Hayatim boyunca abidik gubidik politik terimlerle dolu yazilari anlamaya calisirken cok aci cekmis biri olarak 5 yasindaki cocugun bile anlayabilecegi kadar basit yazicam, no worries. Eveet gelelim Japon siyasetinin 5 onemli ozelligine;

1) Yonetim Sekli

Japonlar parlamenter monarsiyle yonetiliyorlar. Bu ne demek? Yani ortada hem halkin sectigi bir meclis hem de Imparator var demek. Ancak bu sistemle yonetilen diger ulkerlerde oldugu gibi (Ingiltere, Kanada,Isvec,Norvec,Danimarka...) Imparatorun yetkileri yok denecek kadar az, sadece sembolik torensel yetkileri var. Gelelim parlamenter yapiya. Ulkede cift meclisli bir parlamento bulunuyor. Ilki 465 sandalyeli Temsilciler Meclisi. Digeri 242 sandalyeli Senato. Bu ikisi birleserek Ulusal Meclis'i olusturuyor. Bu da 'en ust devlet kurumu' olarak tanimlaniyor. Yani bu Ulusal Meclis, Basbakan'in atanmasi, hukumetin feshedilmesi ve butcenin onaylanmasi gibi konularda temel belirleyici kurum oluyor. Temsilciler Meclisi anayasaya gore Senato'dan daha yetkili bir konumda, bazi kararlar Senato'ya sorulmadan sadece Temsilciler Meclisi'nde aliniyor. Temsilciler Meclisi halk tarafindan 4 yilda bir, Senato uyeleri 6 yilda bir yapilan secimlerle belirleniyor. Basbakan'sa Ulusal Meclis oylamasiyla belirlendikten sonra Imparator tarafindan ataniyor.

---

2) Siyasi Partiler

Oyle bir ulke dusunun ki sol ideolojili guclu bir partisi olmayan. Evet, burasi Japonya. Herkes muhafazakar ve geleneksel. Ama Turkiye'de anlasildigi gibi muhafazakarligin dinle herhangi bir alakasi yok, tamamen kulturel bir gelenekselcilik Japonlarinki. Onceki yazida da bahsetmistim; eski methodlari devam ettirme, yeniliklere kapali olma ozellikleri var diye, politikada da bunu gozlemleyebiliyoruz. Butun partiler sag egilimli. Sadece bir tane sol parti var (Japon Komunist Partisi), o da cok az bir etkiye sahip (Temsilciler Meclisinde 21 sandalye). Simdi gelelim sag partilere, en onemlisi Liberal Demokrat Parti (LDP). Bu parti kendini merkez sag olarak tanimliyor ve Temsilciler Meclisi (284) ve Senato'da (122) en cok sandalyeye sahip olan parti. Basbakan Shinzo Abe de bu partinin lideri. Suan hukumet LDP ve Komeito isimli bir partinin koalisyonu tarafindan yonetiliyor. Oncelikle, nedir allasen bu koal muhabbeti? Bir siyasi partinin tek basina iktidara gelmesi mumkun olmayinca kendine benzeyen partilere tek tek gidip 'bundan sonra kanki olup ulkeyi birlikte yonetek mi?' demesidir :D Abe'de kendi gibi sag merkezli bir parti olan Komeito'ya yanlamis :D Kameito bir Budist partisi, Temsilciler Meclisi'nde 35 sandalyesi var. Bu koal hukumeti Aralik 2012'den beri iktidarda. Gecen haftaki secimlerle birlikte 3 secimden de zaferle ciktilar. Peki bu istikrar neden bu kadar onemli? Cunku aslinda Japon siyasi tarihine baktigimizda 1955'ten 93'e kadar LDP'nin iktidarini goruyoruz, baya uzun bir sure yani. Ancak 93'ten sonra Japonya, surekli kurulup bozulan koalisyonlarin elinde oyuncak olmus. Son yillarda halk bikmis artik istikrarsiz politikadan. Ayni Turkiye'nin 90'larin basindan beri biktigi ve Tayyip'le belasini buldugu gibi. Insallah Japonlar da Abe'yle belasini bulmamistir diyelim. :')

---

3) NEDEN KIMSE OY KULLANMIYOR?

Eveeet gelelim fasulyenin faydalarina. Japonya'da ozellikle 90 lardan bu yana halkin maksimum %60'i oy kullaniyor. Gecen haftaki secimlere bu oran %53'e kadar dustu. Bu %53luk dilimi de buyuk oranda yaslilar olusturuyor, genclerin oy kullanma orani cok dusuk. Bu sebeple siyasi partiler hep yaslilari hedef alan propogandalar yapiyor. Peki ama niye bu kadar az kisi oy kullaniyor? Benim gozlemledigim kadariyla bunun 3 buyuk sebebi var;

Ekonomi

Dunya uzerinde gordugumuz bir eglim olarak; eger ekonomi iyi gidiyorsa kimse politikayi sallamiyor. Bakiniz Isvec, Norvec oy kullanma oranlarina, genelde %60-65 civarinda seyreder. Cunku halkin zaten refah seviyesi yuksek, hukumetin basina kim gecerse gecsin tikir tikir isleyen bir sistem var. Ne gerek var tee gidicem de oy kullanicam, diye dusunuyolla. E haksiz da sayilmazlar.

Kultur

Japonlar'in geneli Budizim veya Sintoizm'e inaniyor. Bu dinlerin ozunde safligi koruma ve dunyevi olan her seyden uzak durma, arzulari ve materyal istekleri minimuma indirme gudusu var. Politikaysa tamamen guc savaslari ve hirs uzerine kurulu, safliktan oldukca uzak. Dolayisiyla dini kulturde politikadan olabildigince uzak durma algisi var. Sadece dini inanis degil, kulturel olarak Japonlarin politikayi kendi hayatlarinin tamamen disinda bir olgu olarak gorme egilimleri var. Hangi Japon arkadasimla siyaset konusmaya calissam, 'bilmiyorum, ilgilenmiyorum, onemsemiyorum' gibi yanitlar aliyorum. Halbuki canim Turkiyem'de tum konusmalarin sonu 'Bu ulke nereye gidiyor?' a baglanirdi... Yeni genc nesilin apolitik olmasini iyi veya kotu olarak kategorize etmek yanlis olur, sadece boyleler iste.

Siyasi Partilerin Ayniligi

Yukarida da bahsettigim gibi, siyasi partiler hemen hemen ayni goruste. Kucuk farklar olsa da temel olaylara karsi aldiklari tavirlar benzesiyor. Hal boyle olunca birbirine karsit iki uclu bir siyasi ortam yok, insanlar bir parti fanatigi olmak zorunda degil. Bizdeki gibi 'taraf olmayan bertaraf olur' degil yani. Kim kazanirsa kazansin ic ve dis siyasette cok koklu degisiklikler olmayacagini dusunuyorlar.

---

4) Anayasa

Hiroshima ve Nagazaki'ye 2 atom bombasinin atilmasiyla sonlanan 2.Dunya Savasi'nin ardindan 1947'de Amerika buraya geliyor ve yeni bir anayasa dikte ediyor. Gercekten yazdiriyor tek tek. O zamandan bu yana hic degismeyen bu anayasanin iki temel ozelligi var; ilki Japonya'ya parlamenter sistemi getirmesi. MO 660 yilindan beri Imparatorlukla yonetilen bir ulkeyi aliyor, demokrasi ve hukukla yonetilen bir ulke haline getiriyor. Ikincisi de devletin bariscil bir devlet oldugunu vurgulamasi. Japonya'nin ordu bulundurmasi yasaklaniyor. Asil amac 2. Dunya Savasi suresince ve oncesinde isgalci ve agresif bir tutum sergileyen Japonlari dizginlemek. Ordu bulunduramamak kulaga cok savunmasiz ve aciz gelse de bu maddenin cok onemli bir getirisi oluyor; kaynakların askeri masraflar gibi ekonomik verimliliği düşük alanlardan çok daha yüksek alanlara kaydırılması gibi. 'Peki bu neden onemli kanki?' diyosaniz, cunku bu aslinda 'Japonya 2.Dunya Savasi'ndan sonra nasil bu kadar kisa surede dunyanin en buyuk 3. ekonomisine sahip oldu?' sorusunun da cevaplarindan biri. Mesela Amerika her yil butcesinin yaklasik %4 unu (611 milyar$) askeri harcamalara ayirirken Japonya sadece %0.9 unu (46 milyar$) ayiriyor. (Merak edenlere, Turkiye %2 sini (14 milyar$) ayiriyor.) Dolayisiyla yillardir askeriye gibi ekonomik getirisi cok az olan bir alandan ziyade kalkinma icin onemli alanlara para aktarildigi icin kisa surede bu kadar gelismesi de mumkun olmus. Tabiiki bu tek sebep degil, bir kere Japonlar'in asiri caliskan olmasi hepsinden onemli bir neden bence. Bu caliskanlikla orduya %10 butce ayirsalar dahi cok iyi yerlere gelceklerine suphe yok. :D

---

5) Abe ve 'Agresif' Politikalari

Gelelim guncel Japon siyasetine. Aralik 2012'den beri basta olan Abe hukumetinin en belirgin ozelligi Japonya'nin bariscil anayasasini degistirmek istemesi. Anayasa'nin 9. maddesinde yer alan ordu bulunduramama maddesini degistirmek istiyor. Simdilik direk 'yeni ordu kuralim' diyemese de savunmanin yetkilerini arttirmak istiyor. Ama bu muhabbetin varacagi nokta yeni ordu kurulmasi olacaktir. Buna karsi cikanlar var, destekleyenler var. Bence ozellikle son zamanlarda Kuzey Kore'nin iki tane nukleer 'deneme' fuzesini Japonya'nin ustunden ucurmasiyla ulke genelinde bir guvenlik endisesi dogdu. Bu kadar yakininda ne yapacagi asla kestirilemeyen bir ulke olmasi, hakli olarak Japonlari korkutuyor. Bu acidan her normal ulke gibi japonlarin da bir ordu bulundurmasi ve o 'deneme' bombalarindan biri Japonya'ya duserse 'Amerika kos bize yardim et' demektense kendi savas stretejilerini olusturmasi mantikli. Bir diger taraftan, yillar yillar boyunca bu kadar bariscil olabilmeyi basarmis bir ulkenin, hizla silahlananlar kervanina katilmasini izlemek uzucu olur. Japon bir arkadasima 'Hayatinda hic tekme tokat kavga ettin mi?' diye sordugumda birakin kavga etmeyi, bu yasina kadar kavga eden kimseyi gormedigini sadece bir kere KEBAPCI BIR TURKUN musterilerden birine saldirdigini gordugunu soyledi.... Asin bayraklari :D Bariscil olmalarinin yaninda bir de her turlu degisime on yargiyla yaklastiklari icin ordu kurmak gibi koklu bir degisim getirmek hayli uzun surer gibime geliyor.

Eveet Japon siyasetiyle ilgili gozlemlerim, soyleyeceklerim bu kadar. Bir sonraki yazida Tokyo'nun gobeginde Halloween nasil kutlanir ondan bahsedicem :D opucukler.